Meende hij het nou wel of niet? ‘We boeken vooruitgang, echte vooruitgang!’, sprak Diederik Samsom afgelopen zaterdag op het congres van de jarige PvdA. Waarna hij vervolgde met een understatement vanjewelste: ‘Ik zie te weinig zelfbewustzijn over wat we hebben bereikt. Ik hoor te veel verontschuldigingen. Ik lees te veel getob.’
Sinds Ruttes conference op het Correspondent’s Dinner tiert de zelfspot welig binnen de Vaderlandse politiek. Voor zijn rede tot het congres had Samsom besloten zijn toevlucht te zoeken in ironie. Blijk hiervan geeft zijn gebruik van de overdrijving: ‘Wie kan beweren dat we falen als de grootste recessie in zeventig jaar is omgebogen naar gestage groei?’ Waarna de overtreffende trap van de hyperbool wordt bereikt in: ‘Falen we? Ik dacht het niet!’ Dat is taalacrobatiek aan de hoogste trapeze.
Een fraai staaltje van sarcasme is de wijze waarop hij Staatssecretaris Van Rijn de oren wast met de constatering dat deze een cultuurverandering in de zorg zou hebben bereikt. ‘Op naar het einddoel. Martin wat een prestatie.’ Het zal je maar worden gezegd…
Wie echter denkt dat het congres zijn rede op waarde schatte en schaterend van het lachen ontving, vergist zich. Zoals altijd obligaat en met uitgestreken gezicht nam het partijkader het gesprokene voor waar, waarna ze het beloonde met een beleefd, doch karig applaus. Diederik was zijn doel voorbijgeschoten.
Een te veel aan ironie werkt niet, zoals W.F. Hermans doceerde in zijn laatste interview met Theo van Gogh toen hij sprak over Gerard Reve: ‘Als alles ironie is, dan is niks meer ironie. Ik bedoel: ironie moet iets wezen als een steentje in je schoen. Maar niet een hele schoen vol steentjes, dat is geen ironie meer. Dat oeuvre van hem: alles is ironisch. Je hebt steeds het idee: dat meent hij niet. Maar waarom schrijft hij dat dan op? Omdat hij weer een boek naar de drukker wil sturen.’
Deze wijze les had Samsom waarschijnlijk nooit bereikt. Dat krijg je als je partij schrijvers onwelgevallig verklaart. Bovenal had hij moeten weten dat de PvdA en humor een slecht huwelijk vormen.
Diverse Negosie 