Af en toe lees ik wel eens een krantje. Zo las ik meer dan een jaar geleden in Het Parool over de Syriëganger Achraf: ‘Papa, over drie weken ben ik terug,’ zei de zeventienjarige Achraf vanuit Syrië. Zaterdag stierf hij, waarschijnlijk door een Amerikaanse luchtaanval op Raqqa. Hij is de tweede Amsterdamse Syriëganger die omkomt.
Een paar dagen later toonde AT5 de beelden van zijn vader Farid in het kamertje van zijn omgekomen zoon. Naast een keurig opgemaakt bed stond een houten bureau waaruit hij een schrift haalde waarin Achraf tekeningen had gemaakt van een Kalasjnikov AK47 en een handgranaat.
Toen ik zestien was, woonde ik in het zelfde deel van Amsterdam als Achraf en las ik Remco Camperts ‘Het leven is vurrukkulluk’. Niet alleen de titel, maar ook het gekozen motto uit Martinus Nijhoffs ‘Tuinfeest’, beloofden mij het leven als één groot feest.
‘Zij zingen, nijgen naar elkaar en kussen,
Geenszins om de liefde, maar om de sublieme,
Momenten en het sentiment daartussen’.
Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland herrezen. Het land wentelde zich in vrede en vrijheid. Iedereen zat in het naoorlogse verzet en er was welvaart voor allen. De zomers waren heet en de winters streng en God was dood, want Harry Mulisch zelve had het gezegd. De meisjes droegen mini. En de jongens..? Zoals Campert schreef, wisten de jongens precies wat ze wilden:
‘Mooie borsten zijn mooie borsten.’
’En de mijne zijn mooi?’
‘Ja. De mooiste.’
Maar tijden veranderen. Het feest is over. Tegenwoordig beleven we het einde van een tijd zonder oorlog in West-Europa. Lange tijd slaagde Europa erin zijn oorlogen ergens anders en voornamelijk door anderen te laten voeren. Maar wie de rommel voor zijn deur niet opruimt, vindt de troep later terug op zijn eigen stoep. In de verdedigingswal waarachter Europa vrede en veiligheid vierde, is een bres geslagen door het terrorisme en de vluchtelingenstroom. Zie het als de wrange vruchten van de globalisering.
Maar wat zou zo’n geradicaliseerde Achraf uit Amsterdam Nieuw-West daarvan hebben geweten? Onder hoeveel intellectuele bagage ging hij gebukt? Zou hij de Koran ooit zelfstandig hebben gelezen? Of is die hem uitgelegd en onderwezen? Ennuh… Door wie dan wel?
Zijn vader Farid had van alles gedaan zijn vertrek onmogelijk te maken. Maar Achraf was niet tegen te houden. Iedereen noemde hem een lieve jongen. Maar hij wenste zijn leven zin te geven. Zingeving? Een explosief begrip.
Diverse Negosie 